تحلیل «یک پزشک»: آیا اجرایی شدن توافق لرزان لوزان، میتواند باعث پیشرفت فناوری اطلاعات در ایران شود؟
در شرایطی که این روزها شاهد اوجگیری تلاش مخالفان توافق هستهای هستیم و نمونهاش را در فعالیت این روزهای سنای آمریکا میبینیم، احتمال برداشته شدن تحریمهای ایران، سرمایهگذارانی را که مدت طولانی از بازار ایران محروم بودهاند، متقاعد کرده است که موضوع را بررسی کنند، از جمله در قسمت فناوری.
حمیدرضا احمدی مدیر سازمان کارآفرینی ایران است، سازمانی که مقر در آن تهران است و میکوشد تا به جامعه فناوری ایران یاری برساند. او میگوید در ایران شما میتوانید هزاران استارتآپ پیدا کنید که همهشان یک سال بیشتر عمر ندارند. او معتقد است که به محض برداشته شدن تحریمها، ایرانیان آمریکا که عدهای از آنها رهبران بااعتبار شرکتهای فناوری و سرمایهگذرانی مطرح هستند، جزو نخستین کسانی هستند که پا پیش میگذارند و فعالیت و مشارکت در ایران را شروع میکنند.
شهاب کاویانی، یکی از همین ایرانی-آمریکاییها مترصد فرصت است، او سایت Onevest را تأسیس کرده است تا سرمایهگذاران و استارتآپها را به مربوط کند و همچنین مدرس کارآفرینی در دانشگاه مریلند است.
کشور 77 میلیون نفر ایران با مردم علاقهند به فناوریاش، بازار خوبی برای شرکتهای فناوری آمریکایی است، اما در عین حال همان طور که دارل وست -مدیر مرکز خلاقیتهای فناوری در مؤسسه بروکینگز- فکر میکند، در شرایطی که ایران و آمریکا بسیار به هم ظنین هستند، روند کارها بسیار کند خواهد بود.
در حال حاضر هر دو کشور ایران و آمریکا قوانینی دارند که مانع حضور مستقیم شرکتهای فناوری در ایران میشود. از سوی دیگر در همه این سالها آمریکا ادعا کرده است که مایل نیست شهروندان عادی ایران را هدف تحریمها قرار بدهد، با این همه علیرغم گفتههای آمریکاییها و وزارات بازرگانی در مورد تسهیل دسترسی ایرانی به سرویسهای اینترنتی، در مقام عمل هنوز هم ایرانیها دسترسی آسان به بسیاری از سرویسهای اینترنتی ندارند.
اما از این سو و در داخل ایران ما شاهد حساسیتهای و محدودیتهای بیدلیلی هستیم، طوری که علیرغم اینکه بارها وعده هوشمندسازی فیلترینگ را میشنویم، چیزی که بیشتر مشاهده شده محدودیتهای کامل در دسترسی به بسیاری از سایتهای و سرویسهای اینترنتی بوده است.
متن بالا تنها خلاصه یکی از دهها مقالهای است که این روزها در سایتهای ایرانی و انگلیسی در مورد اثرات توافق لوزان بر بازار فناوری اطلاعات منتشر شده است.
حالا اگر بخواهیم در «یک پزشک» تحلیل مستقل خود را ارائه بدهیم، چه باید بگویم؟
1- حتی در صورت اجرایی شدن توافق لوزان، بدون تغییر بنیادی در قوانین سختگیرانه و بدون اجرایی شدن برنامههای اندیشمندانه، تغییر عملی را شاهد نخواهیم بود
فرض کنید که با لغو تحریمهای ایران (البته تحریمهای بخش هستهای)، تسهیلاتی مثل دسترسی آسان به فروشگاههای اپلیکیشن گوگل و اپل ایجاد شود. فرض کنید که توسعهدهندگان ایرانی بتوانند مستقیما از این امر سود ببرند، آیا این به معنی ایجاد یک تحول است؟
نه! تا زمانی که امکان تبادل علمی و رفت و آمدهای «علمی» کارآفرینان ایجاد نشود و یک تبادل مالی مستقیم میسر نشود، هیچ جهشی را شاهد نخواهیم بود.
از سوی دیگر برنامهطولانیمدت ایران در زمینه فناوری بسیار آشفته مینماید و واقعا معلوم نیست که چه کسی مسئول وضع برنامههای طولانیمدت است.
ما مایل هستیم که برنامههای حکیمانه برای پرورش مدیران فناوری، کارآفرینان، توسعهدهندگان و برنامهنویسان در دانشگاههایمان را شاهد باشیم، اما این روزها در ایران هر کسی که با آزمون و خطا شرکتی نو را تأسیس میکند، تصور میکند که لری پیچ و سرگئی برین آینده شده است!
2- سرازیر شدن پول و سرمایه، به معنی پیشرفت نخواهد بود!
کارآفرینی، زایش فکری و نوآوری، متضمن ایجاد یک بستر بسیار آرام و باثبات است.
یک استارتآپ ایرانی را در نظر بگیرید که بخواهد جا پای بزرگانی مثلا در قسمت اپلیکیشنهای پیامرسانی بگذارد و بخواهد چیزی بهتر از وایبر و واتس اپ و لاین و … بسازد.
فرض کنید که سرمایه اولیه گردآوری شده است، تصور کنید که این شرکت حتی روی استیکرهای بومیشده زیبا هم کار کرده باشد و بخواهد با این استیکرها که بر اساس شخصیتهای اساطیری ایرانی ساخته شده است، هم پول دربیاورد و هم در ابعاد جهانی، فرهنگ ایرانی را ترویج کند!
آیا چنین کاری بدون یک پهنای باند مناسب، ممکن است؟ تصور کنید که کاربران غیرایرانی چنین برنامه شاهکار خیالی، در مواردی محدود، محتواهایی غیر قابل از دیدگاه رسمی، بسازند، آیا آستانه تحملی برای ادامه کار این استارتآپ ایرانی وجود خواهد داشت؟
3- پیشرفت علمی و اقتصادی، بدون توجه به فرهنگ غیرممکن است!
فرض کنید که اپل در ایران، فروشگاه رسمی تأسیس کند، فرض کنید که در طی چند سال ده – بیست استارتآپ قابل اعتنای ایرانی ایجاد شود، تصور کنید که دسترسی ایرانیها به گجتهای خوب بیشتر شود، آیا همه اینها ایدهآل ما خواهند بود؟
نه! دست آخر آنچه که فناوری برای به ارمغان خواهد آورد اندیشه و رفاه است. کاربران ما روی صفحات لمسی خود چه چیزهایی باید ببینند؟
کمبود و فقدان تأثرآوری که اکنون شاهد آن هستیم، قهر، جدایی، گوشه عزلت گزیدن و بیگانگی متفکران و صاحبان اندیشه با فضای مجازی است.
یعنی همان کسانی که عملا باید از طریق وبسایتهای شخصی یا سایتهای بزرگ اطلاعرسانی مداوم اندیشه خود را ترویج کنند، با دیدن کاربریهای سطح پایین در ایران و دشواریهای تکنیکی و نیز بعضی از صلاحاندیشیها، ترجیح دادهاند که اصلا توان خود را مصروف فضای مجازی نکنند.
بنابراین ما اگر نتوانیم این اقلیت مهم را با بدنه جامعه آشتی بدهیم و کاری نکنیم که آنها با خیال راحت بتوانند، بگویند، بنویسند و ترجمه کنند، همه کارهایی که کردهایم بیهوده است.
مشکل ایران در حال حاضر نبود آیپد یا گلکسی نوت با اینترنت 4G فراگیر نیست، مشکل عمده ما فعلا سطحی شدن بیش از حد کاربران ما است و اینکه مطاع فرهنگی بازار خودش را ندارد.
شاید توافق لوزان، بتواند دسترسی بلاگرها و سایتهای ایرانی به سیستم آگهی کلمهای گوگل آزاد کند! البته شاید! اما تصور میکنید که از این گشایش مالی، چه سایتهایی بیشتر سود خواهند برد؟ سایتهای زرد و همانهایی که الان در سیستم رتبهبندی «ناقص» الکسا، رتبههایی شگفتآور دارند، یا سایتهای فرهنگی و علمی واقعی؟!
ما دوست داریم که دولت روندهای فرهنگی در دنیای مجازی را تسهیل کند و اجازه دهد که خود محتواسازان اینترنت، نهادهای دانشگاهی مستقل و NGOها، محتواهایی در خور ملت بزرگ ایران تولید کنند و این امر مسلما با رهبری، کنترل و نظارت شدید بر روند محتواسازی متفاوت است.
4- ورود سیلآبی فرضی شرکتها و سرمایه خارجی، تضمینکننده بخش فناوری در ایران نخواهد بود
باید توجه داشت که شرکتهای بزرگ، علاقهمندیشان به بازار ایران و کسب سرمایه است، و نه علاقهمندی برای ایجاد تغییرات ریشهای و پیشرفت در ایران.
چه کسی باید مشخص کند که برنامه ما مثلا در زمینه هوشمند کردن بیمارستانهایمان باید چه باشد و در این راه باید از کدام شرکتها باید کمک گرفته شود؟ در زمینه فرهنگی ما باید چه برنامههایی مثلا برای ایجاد موزهها و کتابخانههای آنلاین و مجازی داشته باشیم؟ زیرساختهای ارتباطی ما چطور باید اصلاح و تقویت شوند؟ چه کسی باید صلاحیت شرکتها و مزایدهها را بررسی کند.
همه اینها نشان میدهد که بخش تصمیمگیر و نظارتی ایران در این مسئله باید هوشمند و نیز «منزه» عمل کند و پیداست که این کار، اصلا کار سادهای نخواهد بود.
خلاصه:
بدون یک تغییر از درون، برداشته شدن موانع خارجی، متضمن پیشرفت ما در بخش فناوری اطلاعات نخواهد بود. به طوری که دیدید برداشته تحریمها تنها در صورت وحدت تصمیمگیری در بخش فناوری اطلاعات، برنامههای طولانی مدت حکمیانه (و نه سیاسی و آشفته)، ایجاد یک جو تسامح و تساهل، تشویق «غیرمستقیم» محتواسازان و کارآفرینان و یک سیستم نظارتی مستقل و هوشمند، مفید و سودمند خواهد بود. در غیر این صورت لغو تحریمها، تنها باعث گشایش اقتصادی و سود محدود و موقت تعدادی از شرکتهای فرنگی و ایرانی خواهد شد و تنها یک رشد «حبابی» ایجاد خواهد کرد.
یکی از بهترین نتایج توافق میتونه این باشه که شرکت های فناوری مثل گوگل و مایکروسافت و گوشی ساز های بزرگ جهان مثل اپل بیان در ایران فعالیت کنن که البته به نظر من شرکتی مثل گوگل نمیتونه بیاد در ایران چون در صورت حضور درایران باید بر اساس قوانین کشور ما رفتار کنه … که این بر خلاف سیاست های گوگل هست .
در مورد گوشی ساز ها هم باید بگم که پیش از اومدن سامسونگ و سونی به ایران همه فکر میکردن اگر اینا بیان مثل فرنگی ها مردم برای خرید گوشی هاشون صف میکنم و .. در صورتی که در عمل چنین اتفاقی نیفتاد و در ضمن این توافق فقط تحریم های مربوط به هسته ای رو لغو خواهد کرد . اقای امین ثابتی هم در این مورد مطلبی در وبلاگشون نوشتن .
به هر حال منم به عنوان یک ایرانی قطعا میخوام شرکت های بزرگ فناوری دنیا بیان در کشورم و بتونم با اونها مستقیما ارتباط داشته باشم و نه با نماینده هاشون .
در ضمن برای مطلب خوبت هم ممنون علیرضا جان
اول اینکه توی متن هم توضیح داده شده با اومدن این شرکت ها (اگر بالفرض هم تحریم ها برداشته بشه که با این اوضاع احتمالش خیلی خیلی ضعیفه!) تغییرخاصی در صنعت فناوری اطلاعات کشور رخ نمی ده مگر اینکه تولید محتوا بره بالا که کسی دنبال این بخش نبوده و نیست و نخواهد بود!
ضمن اینکه تا الان به نظر من هیچ شرکتی در ایران حضور پیدا نکرده!
بلکه فقط واسطه ها که مشخصه به کجا ها وصل هستند هر روز رنگ و لعابشون رو عوض می کنن
هر وقت شما همین گوشی سونی یا سامسونگ رو با نرخ رسمی اون ضرب در قیمت دلار (حتی نرخ بازار آزاد) و با گارانتی اصلی خریدی اون وقت معلوم میشه که سونی یا سامسونگ وارد بازار ما شدن نه اینکه وقتی میخوای گوشی سونی رو بخری با گارانتی آرین در دو آپشن بخری اونم با ۲۰۰ تومان بالاتر از نرخ! یا مثل سامسونگ که با ۵ تا گارانتی الان گلکسی ۶ رو میفروشه اونم با این نرخ!
توی هیچ کشوری فکر نکنم این طوری باشه!
فقط هم به صنعت فناوری اطلاعات محدود نمی شه همه چیزمون همین طوره از لوازم خانگی بگیر که برای ال جی باید پول اضافه به گلدیران بدیم یا کولر گازی تا هر چیز دیگه ای!
تازه مالیات و … هم به کنار!
من شخصا هیچ امیدی برای تغییر عمده در وضعیت کشور ندارم. به ویژه در بخش فناوری اطلاعات. چون اصولا نگاه به این بخش نگاه امنیتی هست و مقامات مسئول محترم هم خودشون چند بار این مساله ر بیان کردند. امید من شخصا برای آینده زندگیم به مهاجرت است. علاقه خاصی به فنلاند دارم.
شکاف دیجیتال با توافق آتی و آسان شدن خرید و گارانتی بهتر محصولات شرکتهای خارجی پر نمیشود.
همین الانم اخرین سخت افزارها داخل کشور موجود است.
تعدادی از عوامل کم شدن شکاف دیجیتال و فرهنگی جامعه ایران موارد ذیل هستند.
1. آموزش از سطح دبستان تا دانشگاه :
ایجاد انس با کتاب و مطالعه ، تفکر و استدلال و عشق به یادگیری و درک و انجام کار گروهی و ایجاد حس مهم تر بودن منافق جمع بر فرد.
برای خیلی از افراد دهه 50 تا 70 دیگه خیلی دیر شده که این عشق رو بشه ایجاد کرد.
حالا یک انسان انس گرفته با علم و مطالعه رو اگربهش ایپد نسخه یک رو بدیم باهاش کولاک میکنه.
گاهی فکر میکنم اگر الان نیوتن زنده بود با اینترنت و امکانات الان چه کارایی میکرد.
2. ایجاد و برنامه ریزی کلان عملی و راهبردی اتاق فکر آی تی کشور در چندین بازه زمانی (ارائه نقشه راه عملی 6 ماهه ، یک ساله ، دو ساله ، … ) با ابزار قانونی و تفویض اختیار از دولت به این بخش :
منظور از اتاق فکر (جمعی از بهترین نخبگان ، مدیران ، کارآفرینان و مشاوران خارجی می باشند) که در جهت تقویت حضور موثر شرکتها، فعالین وب و مردم در فضای سایبری در جهت ایجاد ثروت و مطلب و داده در وب شرکتهای آی تی ، مردم و وبلاگ نویس ها باید بتوانند به کمک معنوی ، آموزشی و بعضا مالی را ارائه دهند. استفاده از مشاورهای خارجی ضروری می باشد همانگونه که ما برای تیم های ملی و لیگ برتر مربی خارجی داریم .
3. بالا بردن پهنای باند اینترنت کشور در حد عالی و بدون فیلترینگ غیر ضروری:
هر ایرانی میتواند یارانه نداشته باشد ولی بتواند از سوبسید استفاده رایگان از اینترنت بدون مشکل و سرعت بالا استفاده کند. حتی فقیر ترین افراد کشور بتوانند آموزشهای لازم برای برطرف کردن نیازهای خود و افزایش دانش خود را بصورت رایگان دریافت دارند و از سهم اینترنت رایگان استفاده کنند.
4. تشویق در جهت ایجاد مطلب ، آموزش های الکترونیک ، ایجاد سرویسهای بهینه داخلی و جهانی:
تشویق و حمایت از ایجاد مطالب و دانش توسط اشخاص و شرکتها و وبلاگنویس ها ارائه تسهیلات به این قشر.
هر کاربر ایرانی باید بپذیرد که تنها مصرف کنند یک طرفه اطلاعات نباشد و در حد توان خود سهمی در جهت افزایش و غنای محیط وب پارسی ایجاد کند. زیرا قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود.
پیروز باشید
من برای دیدن خیلی از سایتهایی که مورد خاصی هم ندارند توسط فیل.ت.ر.ی.ن.گ هوشمند! داخلی دسترسی به آن سایت و مطلب ندارم و بعضی اوقات فیل.شکن هم جواب نمیدهد وقت زیادی باید هدر بدهم تا بتوانم یک سایت بدون مشکل را که معلوم نیست چرا غیرقابل دسترس شده است ببینم اگر توافقی صورت بگیرد چه تغییری در این وضعیت بوجود خواهد آمد؟! (امروز 25 دقیقه وقت گذاشتم تا یک فایل صوتی چهار مگابایتی را از دراپ باکس دانلود کنم هیچ جوره راه نمیداد فیلشکن اولی جواب نداد با فیلشکن دومی توانستم آن فایل را بگیرم! https کار دانلود را سخت کرده بود!)
شاید فقط در زمنیه واردات سخت افزار قیمتها کمی بهتر شود و شرکتهای معتبرتری برای گارانتی و فروش آن قطعات به میدان بیایند
نباید با سوظن در مورد توافق لوزان فکر کنیم. توافق لوزان تنها بخشی از تحریم های ایران را لغو خواهد کرد و برای تبریک گفتن و سلام و درود خیلی زود است.
تحریم اصلی ، تحریم کنگره آمریکاست ، که اکثریت هردو اعضای مجلس سفلی و اعلی (سنا و نمایندگان) به آن رای مثبت داده اند ، در صورتی که حتی وزارت خارجه دو کشور باهم توافق کنند که کل تحریم ها برداشته شود، اول باید این لایحه ی توافق از سد دو مجلس ایالات متحده برسد و کاری بس زمان بر و طاقتفرساست..
و دیگر این مشکل وجود دارد که اگر حتی ایران از آزمونها و راستیآزمایی موفق بیرون بیاید ، درصورتی که تا 2016 رییسجمهور ایلات متحده نتواند نمایندگان را راضی به امضای لایحه کند. هیچ تصمینی برای امضای لایحه و پذیرفتن توافق از طرف رییس جمهور بعدی نیست.
فقط خواستم بگویم مردم نباید چشم بسته به این توافق نگاه کنند.
اما بازهم بالاخره بعد از سالها ، این نیز کورسویی به سوی امید است.
توافق لرزان لوزان
عجب عنوانی از اون عنوان های دهن پر کن(البته از نظر من خیلی محکمه).در ضمن لوزان نه توافق سویس.یکم حرفه ای تر باشید.خوبه آقای ظریف این نکته رو گفت.در ضمن این مقاله تحلیلیه ؟ “تحلیل «یک پزشک” . شما تحلیلتون از این مذاکرات پیچیده همین چند خط بوده ؟ مگه تحلیل اینقدر کلی هم میشه ؟ لطفا تجدید نظر بفرمایید یا عنوان رو عوض کنید و نگید تحلیلی.
شدت مخالفت باهاش در هر دو سو قطعا بسیار شدید است و هر چه بگذره شدیدتر هم خواهد شد. من فقط به صورت «اخباری» این مخالفت را بازتاب دادم و ترجیح میدم نظر شخصی خودم رو در مورد توافق و مخالفهای دو سویه باهاش به صورت عمومی بازتاب ندم.
در مورد تحلیل هم البته میتونستم بسیار مفصل و در چند قسمت مسئله رو باز کنم، اما فعلا شرایط اونقدر باز نیست که بی دغدغه وارد همه گوشه کنارها شد. در ضمن ممنون میشیم تحلیل شخص خودتون رو در وبسایت یا وبلاگتون بخونیم.
بنده در مورد پست شما نظر دادم.دلیلی نداره که بخوان تحلیلمو ارائه بدم.چون اصلا تخصص من نیست اما اینقدر مطالعه دارم که بتونم تشخصی بدم عنوان مقاله غیر حرفه ای هست.اسمشو نمیشه تحلیل گذاشت.همین.
سلام . اقای مجیدی درچند جا دیده ام به دلسرد شدن شما اشاره میکردند . نمیدانم چه بگویم ولی خیلی ها مثل من اولین سایتی که باز میکنیم 1پزشک است ودایما” بحث مطالب شما را اگر ساعتی درجمعی بنشینیم پیش میکشم. برادر من کارت رابکن و اهمیتی به یاوه سرایان و بدکامنت ها ندهید .دراینترنت فارسی لنگه یک پزشک حالا حالا پیدا نمیشود.ازما گفتن بود .
با عرض سلام و خسته نباشید خدمت دکتر مجیدی عزیز.
من هم با ” ا ر ف ” کاملا موافقم.یک پزشک تنها سایتی هست که چندین ساله بصورت مداوم سر میزنم و از پست هاتون لذت میبرم.اگر روزی ببینم یک پزشک تعطیل شده مطمئن باشید نه تنها بنده بلکه خیلی از خوانندگان سایت خیلی ناراحت خواهیم شد.ان شاءا… با پشتکار فراوانی که دارید حالا حالاها شاهد پیشرفت روزافزونتون باشیم.
باتشکر از زحمات شما.
ما برای رسیدن به ابتدای جاده ی آرمانی و اتوپیایی پیشرفت،هیچ اقدام زیربنایی ای انجام نداده ایم.با چه پشتوانه و تجربه ای قرار است پا به این دنیای قدرتمند بگذاریم؟
با سلام
بسیار منطقی و واقع بینانه نوشتید ،
متاسفانه نه در جمع مسئولین و نه بین مردم این واقع بینی وجود نداره ، حتی اگر توافق بطور کامل هم اجرا بشه چیزی که به ما ضربه میزنه انتظار نابجا از لغو تحریم ها و نادیده گرفتن اهمیت اصلاح زیرساخت های فناوری کشور هست .
با سلام و تشکر از مطلب ارزنده و قابل تامل شما
همانطور که اشاره کردید مهمترین گام ورای چگونگی و اما و اگرهای این توافقنامه فعالیتهای بنیادی و خردمندانه ای است که باید در سطح کلان و بویژه توسط دولت برای فرهنگ سازی و ارتقا کیفی محتوا و کاربریهای این حوزه انجام شود.
این نکته بسیار مهم و کلیدی است: مشکل ایران در حال حاضر نبود آیپد یا گلکسی نوت با اینترنت ۴G فراگیر نیست، مشکل عمده ما فعلا سطحی شدن بیش از حد کاربران ما است و اینکه مطاع فرهنگی بازار خودش را ندارد.
سلام
در بخش سوم
عبارت
مطاع فرهنگی
را به
متاع فرهنگی
تغییر دهید.
با تشکر
از آینده نگری و فهم نمایندگان مردم همین بس که دیروز وزیر ارتباطات بعلت افزایش پهنای باند اینترنت کشور از طرف نمایندگان فهیم این مردم!! اخطار گرفت!
دقیقا به همین دلایلی که گفتید و همان دلایلی که بدلیل باز نبودن فضای رسانه ای نمی توانید بگویید، پیشرفت فناوری اطلاعات و حتی پیشرفت در سایر زمینه ها بعد از توافق نهایی دور از ذهن به نظر می رسد. برای مثال اکثر شرکت های ایرانی از بابت مدیریت یا نیروی انسانی خلاق و نوآور دچار ضعف عمیق هستند و این توافق تاثیری بر بهره وری آن ها نخواهد داشت. به نظر من شرکت های خارجی فقط به دنبال سود محض هستند و بقول آقای مجیدی، کمک به ایجاد تغییرات ریشهای و پیشرفت در ایران را نباید از آنان انتظار داشت. یک نمونه واقعی در این زمینه مناطق آزاد اقتصادی و تجاری است که بجای آنکه امر صادرات توسعه یابد به محلی برای واردات محض تبدیل شده است.
یعنی هزار بار با حرفاتون موافقم….هزار بار
ووقتی کامنتها رو میخونم باید بگم دکتر چه سعه صدری دارید و چه صبر وتحملی که از کوره در نمیرین…بخدا