از کاتوم‌ها تا خلق آینده‌ای سحرآمیز – بخش اول

محمد قاسمیان: همیشه فکر کردن به آینده و تغییراتی که قرار است در دنیای تکنولوژی رخ دهد، انسان را به وجد می‌آورد. هر چند گاهی هم این سؤال پیش می‌آید که آیا این تغییر، برای بشر خوب است یا بد؟ روزی نمی گذرد، مگر اینکه شگفتی جدیدی خلق شود و ظاهرا کنجکاوی و خلاقیت بشر، نقطه پایانی ندارد. با این روال آنچه در گذشته برای ما رؤیایی بیش نبود، امروز به وقوع می‌پیوندد، و آنچه امروز برای ما شبیه خواب و خیال است، در آینده‌ای نه چندان دور محقق ‌خواهد شد.

claytronics ،catom و Programmable matter، کلماتی هستند که در نوشته مدام از آن‏ها نام خواهم برد. این موجودات باهوش، قرار است دنیای فناوری را متحول کنند!

تصور کنید گوشی موبایل شما، این قابلیت را داشته باشد که شکل و شمایل ظاهری‌اش به دلخواه شما، تغییر کند و خیلی راحت، در هر کدام از جیب‌های لباستان که بخواهید، بدون دردسر، جای بگیرد. اصلا دوست دارید هر روز بدنه گوشی‌تان یک رنگ خاص داشته باشد. شاید هم دوست داشته باشید فایل متنی که روی صفحه موبایتان می‌خوانید، در سایزی بزرگ‌تر مشاهده کنید، بدون اینکه تعداد کلمات موجود در یک خط، کم و زیاد شود. قاعدتا برای رسیدن به این منظور، باید سایز موبایلتان هم بزرگتر شود. یا اینکه ابزاری مثل دستبند به دستتان ببندید، اما به هنگام نیاز، تبدیل به موبایل یا لب تاپ شود! به لحاظ ظاهری، چیزی شبیه ایده گجت پوشیدنی آیفون، اما به لحاظ عملکرد، چیزی متفاوت‌تر و انعطاف‌پذیرتر از آن.

مخلص کلام، آیا این امکان وجود دارد روزی تنوع‌طلبی بشر در حد اعلایش، برطرف شود و بتواند از ابزاری که در دست دارد، برای کارهای مختلف، بنا به نیاز و دلخواهش، استفاده کند؟

آنچه از شواهد پیداست، تحقیقات مشترک انجام شده از سوی اینتل و دانشگاه کارنیگی ملون در آمریکا نشان می‌دهد که این سناریوها، مبنای علمی دارند و در آینده‌ای نزدیک، به دنیای واقعی قدم خواهند گذاشت.

دانشمندان در حال کار بر روی پروژه‌های مربوط به روبات‌های تغییر شکل دهنده هستند. هدف پروژه‌های فوق این است که با استفاده از نرم افزارها و نیروهای الکترومغناطیسی، میلیون‌ها روبات کوچک و میلیمتری در قالب یک ابزار خاص، شکل بگیرند و هماهنگ با هم عمل کنند، و در نهایت، با کنترل آن‏ها و دستوراتی که داده می‌شود، امکان تغییر به شکل‌ها و ابعاد مختلف وجود داشته باشد.

پروژه کلایترونیک‌ها، در سال 2002، توسط Seth Goldstein و Todd Mowry در دانشگاه کارنیگی ملون شروع شد. در این پروژه، مواد برنامه‌پذیر، claytronics، و روبات‌های کوچک catom نام دارند . هر catom، پردازنده، توان محاسباتی و ذخیره سازی مربوط به خود را دارد. با استفاده از ایده رایانش توزیع شده، محققان تلاش می‌کنند میلیون‌ها catom را طوری برنامه‌ریزی کنند که به صورت هماهنگ عمل کنند، درست مثل دسته زنبورها یا پرندگان که به صورت هماهنگ و منسجم، عمل می‌کنند.

گلدشتاین، دانشمند ارشد دانشگاه کارنیگی ملون می‌گوید: «به زودی دانشمندان، برنامه ای ارائه خواهند کرد که تحت آن، به جای نوشتن کد برای هر اتم، تمام سیستم کاتوم‌ها با هم هماهنگ می‌شوند و تغییر اندازه و شکل ظاهری ابزارهای الکترونیکی محقق می‌شود. در این سیستم، هر روبات به قدر کافی هوشمند است و می‌تواند مکان خود را در قالب مورد نظر پیدا کند و بر طبق برنامه از پیش طراحی شده، واکنش نشان دهد.»

در بخش بعدی، راجع به کاربردهای جالب این تکنولوژی در دنیای واقعی بیشتر صحبت خواهم کرد.

منابع: (+) و (+)