پیامد حمله موشکی آمریکا به سوریه: یک سؤال بزرگ: چرا روسیه موشک‌های آمریکایی را سرنگون نکرد؟

روسیه مدت زیادی است که به صورت مستقیم در سوریه دخالت نظامی کرده است، اما تحلیل‌گران کنجکاو بودند بدانند که اگر ولادیمیر پوتین، مستقیما در سوریه در معرض یک چالش قرار بگیرد، چه می‌کند.

قابل پیش‌بینی بود که دیر یا زود، با توجه به دخالت‌های آمریکا در سوریه، یک نوع چالش و تصادم بین شرق و غرب صورت خواهد گرفت. سرانجام شب پیش، این چالش ایجاد شد و آمریکا تعداد موشک به سمت یک فرودگاه نظامی سوریه شلیک کرد. پایگاهی که با موشک‌های توماهاک هدف قرار گرفت، پایگاه الشعیرات در حمص بود. ۵٩ موشک توماهاک از روزی ناوهای آمریکایی مستقر درشرق دریای مدیترانه به این پایگاه شلیک شدند.

حمله به صورت غیرمترقبه صورت نگرفته بود و پنتاگون تایید کرده است که پیش از حمله، روسیه را از عملیات در پیش رو، مطلع کرده بود تا به هواپیماها یا پرسنل روسیه در سوریه آسیبی وارد نشود.

اما آیا روسیه نمی‌توانست با توجه به اطلاع و فرصتی که داشت، موشک‌های آمریکایی را هدف قرار بدهد و هم‌پیمان خود را ایمن نگاه دارد؟

خود سوریه مجهز به سامانه‌های ضدهوایی روسی است، اما آنها از نسل قدیمی هستند و نمی‌توانند از پس موشک‌های کروزی که به صورت متعدد و همزمان شلیک شده باشند، برآیند.

اما روسیه سامانه‌های S-300 و S-400 خود را به سوریه برده و در مقرهای نظامی خود در آن کشور مستقر کرده است. سامانه‌های S-400 و Pantsir روسیه، هم‌اینک در نزدیکی فرودگاه اسد و نیز در پایگاه نیروی دریای دریایی روسیه در طرطوس مستقر هستند.

پایگاه الشعیرات زیاد از محل استقرار این سامانه‌ها دور نیست و خود روس‌ها هم از اواخر سال 2015 از آن استفاده می‌کردند، اما سامانه‌های دفاعی خود را در خود این پایگاه مستقر نکرده بودند. چرا که می‌دانستند در صورت لزوم با استفاده از رادارها و نیز محدود تحت پوشش S-300، از راه دور می‌توانند امنیت آن را تضمین کنند. رادارها می‌توانند تا عمق 185 مایلی را پایش کنند و سیستم S-300 هم تا شعاع 90 مایلی را تحت پوشش خود قرار می‌دهد. گرچه موشک‌های توماهاک با پرواز در نزدیکی سطح زمین، تا حدی از دید رادارها پنهان می‌مانند، اما این مخفی‌کاری آنها کامل نیست.

اما چرا در فرصت یک ساعته‌ای که روسیه داشت، کاری نکرد. روسیه می‌توانست موشک‌ها را ساقط کند و برای توجیه سیاسی مسئله بگوید که از حان نیروهای متحد خود که در حال نبرد علیه تروریسم است، محافظت کرده است. حتی اگر تعدادی از موشک‌ها از سپر دفاعی عبور می‌کردند و به هدف می خوردند، مقابله روسیه می‌توانست نوعی پس زدن موضع تهاجمی آمریکا باشد. ضمن اینکه این کار می‌توانست در رسانه‌های غربی این انتقاد را ایجاد کند که چرا آمریکا به روسیه اطلاع‌رسانی کرده است و چرا حمله هوشمندانه موفق‌تری نداشته است و شاید هم این موضوع با مسئله تلاش روسیه برای پیروز شدن ترامپ در انتخابات با استفاده از جنگ سایبری، پیوند زده می‌شد!

بی‌شک ساقط کردن موشک‌های آمریکایی، باعث تنش بین روسیه و آمریکا می‌شد و شاید به دلیل احتراز از این تنش روسیه، از هرگونه اقدامی خودداری کرد. اما شاید این تنش، تنشی زودگذر می‌شد، چرا که انداختن موشک‌ها، متفاوت با یک نبرد مستقیم با هواپیماهای تهاجمی آمریکا و کشتن خلبان‌های آمریکایی بود و به نوعی جنگ از راه دور بود.

اما محاسبه ژئوپلتیک طولانی‌مدت و برآورد دقیق سود- زیان باعث شد که پوتین راهبرد عدم دخالت را در پیش بگیرد و از عکس‌العمل تکانه‌ای خودداری کند. یک تفسیر سیاسی دیگر این عدم واکنش از دید برخی از مفسران این است که روسیه به صورت غیرمستقیم می‌خواسته اعلام کند که حمایت‌اش از بشار اسد، محدودیت‌هایی دارد.

از سوی دیگر، خطر دیگر در صورت مداخله روسیه، این بود که عبور حتی تعداد محدودی از موشک از سپر دفاعی سامانه‌های ضدموشکی روسیه، بازخورد خوبی برای صنعت صنایع دفاعی روسیه نداشت و برخی از آن تعبیر به ناکارآمدی این سیستم‌ها می‌کردند، صرف‌نظر از اینکه سامانه‌های روسی موجود در سوریه، برای اهداف دفاعی دیگری بهینه هستند و نه موشک‌های توماهاک.

منبع: popular mechanics