شریل سندبرگ: زنی که مسیر دنیای مردانه را تغییر داد
«زنان توانایی انجام کارهای بالادستی را ندارند»، «زنان تمایلی ندارند که در مقام‌های بالا کار کنند»، «زنان به لحاظ فیزیکی موانعی دارند که نمی‌توانند در برخی شغل‌ها کار کنند»؛ این‌ها بخشی از دلایل و پیش‌فرض‌های اشتباه و در عین‌حال رایجی است که در مورد زنان و کار حرفه‌ای وجود دارد. همین که زنانی در طول تاریخ پیشرفت کرده و به مقام‌های بالایی دست یافته‌اند نشان می‌دهد که این پیش‌فرض‌ها اشتباه هستند. آنچه باعث عدم پیشرفت شغلی زنان در طول تاریخ شده، شرایط فیزیکی یا وضعیت ذاتی آن‌ها نیست. مشکل ریشه در بیرون و محیطی خارج از درونِ زن دارد. به همین خاطر است که سیمون دوبووار نویسنده فمینیست می‌گوید: «یک انسان زن زاده نمی‌شود بلکه تبدیل به زن می‌شود.» او به نقشی که دختران از سنین کودکی در بخش‌های مختلف جامعه به عهده می‌گیرند اشاره می‌کند و اینطور استنباط می‌کند که زن‌ها در حقیقت در متن جامعه زن می‌شوند. البته قطعاً هیچ‌کس تا این اندازه مقهور محیط بیرونی خود نیست اما در مورد فشارهای محیطی که روی زنان بوده، می‌توان اینطور استنباط کرد که زنان در حقیقت به واسطه محیط بیرونی خود با موانعی برای پیشرفت روبه‌رو شدهاند. زنانی که با این موانع محیطی روبه‌رو نبوده‌اند، با استعدادی که مثل مردان داشته‌اند راهی برای پیشرفت خود پیدا کرده‌اند. به هر حال امروز زنان ثابت کرده‌اند که می‌توانند به غیر از نگهداری از خانه و فرزند، مسئولیت‌های بزرگ دیگری نیز در جامعه بپذیرند و مشغول به کار بشوند. شریل سندبرگ اولین خانم عضو هیئت مدیره فیس بوک و یکی از هزاران زنی که این را با موفقیت خود به جهانیان ثابت کرده‌است. او ثابت کرده که زن‌ها هیچ‌گاه ناتوان زاده نشده‌اند و توانایی پذیرش هر شغلی را دارند.
شریل سندبرگ در سال 2010 یک سخنرانی تد با موضوع «چرا رهبران زن در جهان کم هستند» (ویدیوی سخنرانی شریل سندبرگ در TED) ارائه می‌دهد، فیلم این سخنرانی میلیون‌ها بار دیده می‌شود و او به این فکر می‌افتد که مسیر رسیدنش به موفقیت را به صورت کتابی به چاپ برساند و در آن زنان را در راه رسیدن به اهداف بلندپروازانه در زندگی و شغل تشویق کند. نام کتاب به انگلیسیLean In:Women, Work, and the Will to Lead است که در ایران توسط نشر نوین (به نام تغییر مسیر: زنان، شغل و مسیر پیشرفت) و نشر دنیای اقتصاد (با نام زنان به پیش: طرحی برای ارتقای منزلت اجتماعی زنان و افزایش مفاهمه بین زن و مرد) به چاپ رسیده و نوار هم کتاب صوتی آن را تولید و منتشر کرده (کتاب صوتی تغییر مسیر: زنان، شغل و مسیر پیشرفت) است.
شریل سندبرگ معتقد است زنان شاغل حداقل دو شغل دارند: یک شغل خارج خانه و شغل دیگر نگهداری از خانه و خانواده. او از زنان می‌خواهد باورهای قدیمی را دور بریزند و به ایمان داشته باشند که می‌توانند بین زندگی خانوادگی و شغلی خود تعادل برقرار کنند. مصداق این تعادل زندگی سندبرگ است که علی رغم باردار بودن، از کارهایش باز نماند، موقعیت خود را حفظ کرد و به رؤسا و همکاران مرد خود فهماند که به او احترام بگذارند و شرایط را برای کار کردن زنان ساده‌تر کنند. در ابتدای کتاب سندبرگ از دوران کارش در گوگل می‌گوید که چگونه مدیرانش را قانع کرده که مکانی نزدیک به درب خروجی پارکینگ برای کارمندان باردار درنظر بگیرند.
کتاب تغییر مسیر پیام‌هایی هم برای مردان دارد: زنان را حمایت کنید. قطعاً امروزه زنان از موقعیت اجتماعی بهتری نسبت به قرن‌ها یا دهه‌های گذشته برخوردارند اما هنوز هم فضای پیشرفت برای آن‌ها به شکل مطلوب وجود ندارد. همسران زنان شاغل باید نیمی از وظیفه مراقبت از فرزندان را بر عهده بگیرند و به آن‌ها انگیزه بدهند تا نگران وظایف خانوادگیشان نباشند و بتوانند به سادگی پیشنهادهای کاری بهتر با مسئولیت‌های بیش‌تر را بپذیرند.
البته این کتاب انتقادهایی را هم به همراه داشته است. به عنوان مثال در مطلبی که واشنگتن پست در نقد کتاب منتشر کرده، آمده است: «فراموش نکنیم که او مانند دیگر کسانی که از آن‌ها یاد می‌کند ثروتمند، پولدار، سفید پوست، متأهل و تحت حمایت وسیعی بوده است، همچنین زن‌ها را به تقلید از رفتارهای مردانه تشویق می‌کند، پیشنهاد می‌دهد همسران خود را از مردان قدرتمند برگزینند و … . آیا به این معنی نیست که زنان به خودی خود نمی‌توانند کاری را انجام دهند؟»
به هرحال 1 میلیارد و 29۰ میلیون دلار؛ عدد کوچکی نیست؛ این دارایی شریل سندبرگ در سال 2016 است و جالب آنکه در مقابل منبع این ثروت ذکر شده است: خودساخته. بعلاوه وقتی متوجه می‌شویم که سندبرگ با داشتن دو فرزند و ۴۷ سال سن و مرگ همسرش در سال 2015 چنین موفقیت‌هایی بدست آورده‌است باید اقرار کنیم او فردی خاص و متفاوت است. زنی که موفق شده در دنیای کاری و حرفه‌ای مردان جایی برای خود به عنوان یک زن باز کند. او سال‌هاست که به عنوان مدیر ارشد اجرایی فیسبوک مشغول به کار است -نفر دوم غول رسانه‌ای جهان پس از زاکربرگ. شریل سندبرگ در سال ۲۰۱۲ جزو ۱۰۰چهره برتر مجله تایم و هفتمین نفر فهرست قدرتمندترین زنان جهان در سال 2016 از دید مجله فوربز قرار گرفت. این زن امریکایی در بنیاد خیرخواهانه گوگل و همچنین وزارت خزانه‌داری ایالات متحده امریکا فعالیت داشته است و با همه فعالیت‌های خود ثابت کرده که زنان می‌توانند در دنیای حرفه‌ای و کاری جایگاهی بالا و رسمی داشته باشند. سندبرگ را به دلیل فعالیت‌هایش در گوگل و فیس بوک به عنوان یکی از موفق‌ترین و موثرترین زنان در دنیای فناوری اطلاعات و ارتباطات و همچنین یکی از معماران عصر دیجیتال می‌شناسند. یکی از نکات جالب در مورد سندبرگ این است که علاقه‌ای به برنامه‌ریزی ندارد. او معتقد است برنامه‌ها به درد خندیدن می‌خورند؛ شریل همچنین به زنان توصیه می‌کند که هیچ‌گاه نترسند. او می‌گوید: «اجازه ندهید ترس‌ها، آرزوهای‌تان را نابود کنند.»
او به عنوان یک زن موفق شد مسیر پیشرفت زندگی شغلی خود را تغییر بدهد؛ سندبرگ با ظرافتی زنانه موفق شد هنجارهای مرسوم در رابطه با زنان و همچنین شغل‌های مردانه را بشکند و به دنیایی حرفه‌ای راه پیدا کند.
کتاب صوتی «تغییر مسیر: زنان، شغل و مسیر پیشرفت» سرشار از ایده‌ها، جملات و راهکارهای برانگیزنده نه تنها برای زنانی است که می‌خواهند بلندپرواز باشند بلکه برای تمام کسانی است که می‌خواهند دنیایی عاری از تبعیض جنسیتی و شایسته سالار داشته باشند.
