عجیب ترین موجودات کره زمین : صدفی که خرچنگ ها را تحت فرمان خودش در می آورد!

ریشه سران گونه ای صدف هستند که هیچ شباهتی با سایر صدف ها ندارند.آنها هیچ تمایلی ندارند تمام عمر خود به سنگی چسبیده و گذران عمر کنند. در اصل آغاز زندگی آنها همانند سایر صدف ها و بر اساس لاروهایی بیضی شکل است اما بعد از این مرحله شباهت آنها به صدف ها به صفر می رسد. آنها بر خلاف گونه های کلاسیک، به انواع گونه های خرچنگ ها حمله می کنند. بعد از نفوذ به پوسته زرهی خرچنگ ها، ریشه سر همانند ریشه های پر پیچ و خم در سرتاسر بافت های نرم قربانی رشد می کند و تقریبا تمامی قسمت های بدن وی را پوشش می دهد و داستان از همین جا عجیب تر می شود.

همانند درخت رشد کرده و به جای آب، از مایعات بدنی قربانی استفاده می کند!

زندگی این نوع از ریشه سران به شکل لارو آغاز می شود که از همان آغاز وظیفه ای مهم به آنها محول شده است: پیدا کردن گونه مناسبی از خرچنگ ها و همچنین فرود بر پهنه دریا. ( این موجودات فقط قادر به آلوده سازی یک نوع از خرچنگ ها هستند، یعنی دارای میزبانی اختصاصی هستند). ریشه سرانِ نوزاد، دارای جمعیت فوق العاده زیادی هستند، با این حال بر حسب تصادف، تنها تعداد محدودی از آنها فورا قادر به پیدا کردن هدف خود هستند و بقیه باید همچنان به تلاش خود برای یک میزبان مناسب ادامه دهند.

وقتی یکی از آنها بر روی خرچنگی مستقر شد، به درون یکی از مو های حساس این خرچنگ، به نام تارچه که همان ضعیف ترین اندام خرچنگ است، نفوذ می کند. در این ناحیه، ریشه سر همانند سایر صدف ها برای استقرار خود نوعی چسب ترشح می کند. سپس برای خود نوعی خنجر تو خالی درست می کند. به گفته هنری گلنر از دانشگاه برگن، این خنجر شبیه پیکان است که به کمک آن به درون پوست میزبان رخنه می کند.

ریشه سر به کمک این سرنگ، ماده ی درونی خود را به درون لنف خونی خرچنگ، که معادل خون در جانوران بی مهره است، تزریق می کند. این روند تا آنجایی ادامه می یابد که سینوس های همولنفی خرچنگ پر شود. سپس ریشه هایی که به بدن خرچنگ تزریق شده شروع به رشد می کند که این ریشه ها وظیفه پوشش دهی و محافظت از وی را در برابر واکنش های ایمنی میزبان( خرچنگ ) بر عهده دارند. طولی نمی کشد که ریشه های آنها همه قسمت های بدن خرچنگ، حتی چنگال های وی را  احاطه می کنند.

پس از رشد این ریشه ها, خرچنگ همچنان به شکل معجزه آسایی به زندگی خود ادامه داده و رشد می کند، طولی نمی کشد که خرچنگ توانایی پوست اندازی اش را از دست می دهد زیرا ریشه سر مقدار فراوانی از مواد مغذی وی را به خود اختصاص داده است. درست در همین مرحله است که موجود انگلی وارد مرحله جدیدی می شود: مرحله جنسی!

از آنجایی که خرچنگ دیگر قادر به پوست اندازی نیست، ریشه سر فراتر از بدن میزبان رفته و در قسمت شکمی خرچنگ، توده تشکیل می دهد. نکته جالب توجه اینجاست که این توده دارای ساختاری شبیه به کیسه بوده و درست در همان جایی قرار دارد که خرچنگ بالغ ماده دارای تخمدان است. اگرچه اطلاعات چندانی در مورد مکانیسم عمل در دست نداریم اما خرچنگ، موجود انگل را به عنوان بخشی از خود تلقی می کند. حتی خرچنگ از میزبان خود مراقبت کرده و کیسه را که پر از تخم ریشه سران است، هر چند وقت یکبار تمیز می کند.

شاید از خودتان بپرسید که اگر خرچنگ نر باشد چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ اگر ریشه سر، بر روی خرچنگی نر نفوذ کرده باشد، موجود میزبان از نظر مورفولوژی تغییر شکل می یابد و شکم خود را درست مثل گونه ماده بزرگتر می کند.

آنچه در این میان غیر قابل باور به نظر می رسد این است که ریشه سر فاقد مغز است و تمامی این حرکات را تنها به واسطه بقایای سیستم عصبی انجام می دهد. این بیگاری تنها به حمل موجود سربار توسط خرچنگ خاتمه نمی یابد. به طوری که ریشه سر خرچنگ خود را به دور از گله خرچنگ ها و به سمت آبهای عمیق تر هدایت می کند که در نتیجه از میزان رقابت بر سر غذا توسط خرچنگ های سالم کاهش می یابد. این روند بیشتر توسط گونه های باردار غیر انگلی انجام می شود، زیرا در این صورت در آبهای عمیق تر بهتر می توانند از خود در برابر دشمنان محافظت کنند.

جالب است بدانید تنها گونه ماده ی ریشه سرها قادر به آلوده سازی خرچنگ هاست.

ریشه سرها به عنوان آخرین بی احترامی، در خلال مدتی که خرچنگ خود قادر به تولید مثل نیست، اقدام به عقیم سازی وی می کنند. در واقع اکثر انگل ها رفتاری مشابه با ریشه سر دارند و آنقدر از مواد مغذی میزبان تغذیه می کنند تا وی توانایی تولید مثل نداشته باشد.

خرچنگ، دیگر خرچنگ نیست و تبدیل به ابزاری برای موجود انگلی شده است، چرا که خود به شخصه قادر به تولید مثل نیست. اما در تمام این مدت طوری رفتار می کند، گویی خود در حال تولید مثل است.

شایان ذکر است خرچنگ حتی در این شرایط نخواهد مرد. در حقیقت، موجود انگلی دارای طول عمر کوتاهتری است و ممکن است وی زودتر از خرچنگ بمیرد و برای همیشه نشانه هایی از خود بر روی شکم خرچنگ باقی بگذارد.

منبع