15 سال از غوغای نپستر و گروه متالیکا گذشت؛ روزی که صنعت موسیقی آنلاین جان گرفت!

 13 آوریل روزی تاریخی و بسیار مهم برای موسیقی دیجیتال و اینترنت است. در 13 آوریل سال 2000 (سال 1378) گروه متالیکا به خاطر انتشار غیرقانونی آهنگ‌هایش در این شبکه، شکایت‌نامه‌ای را به دادگاه فدرال امریکا ارائه داد و پس از آن شکایت‌نامه‌های دیگری هم به دست قاضی دادگاه رسید تا در نهایت، پس از یک دوره طولانی طرح دعوای حقوقی، فعالیت نپستر در ژوئیه 2001 متوقف و به ورطه ورشکستگی کشیده شد. گروه متالیکا می‌گفت «چرا این شبکه بدون اجازه ما یک آهنگ را به صورت ریگان پیش از اینکه به طور رسمی وارد بازار شود، توزیع می‌کند و ما همه‌جا حتا در تلویزیون این را می‌شنویم؟»

نپستر یادآور خاطرات و نوستالژی‌های زیادی برای کاربران اینترنت است. اولین سیستم اشتراک‌گذاری آهنگ روی اینترنت که در ژوئن 1999 کارش را به صورت استارت‌آپی شروع کرد ولی خیلی زود مورد استقبال و استفاده کاربران قرار گرفت. افراد علاقه‌مند برای اولین بار می‌توانستند آهنگ‌هایشان را روی اینترنت با یکدیگر به اشتراک بگذارند یا روی کامپیوتر دسکتاپ دانلود کنند؛ بدون اینکه هیچ هزینه‌ای متوجه آن‌ها باشد. نرم‌افزاری که توسط شان فنینگ در مدت سه ماه نوشته شده بود، راه را برای انواع شبکه‌های اشتراک موسیقی آنلاین باز کرد و پس از نپستر، شاهد انواع شبکه‌های غیرمتمرکز مانند کازا، لایم وایر و آی‌مش بودیم.

بسیاری از منتقدین امروز بر این باورند که اگر به جای جنگیدن با نپستر، آن را پذیرفته بودیم؛ صنعت موسیقی با بسیاری از مشکلاتی که امروزه با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کند، روبه‌رو نمی‌شد.

نپستر نرم‌افزاری بود که به کاربران مختلف اجازه ثبت‌نام و سپس لاگین می‌داد. پس از آن هر کاربر می‌توانست مجموعه فایل‌های موسیقی مورد نظر خود را که روی هارددیسک رایانه خود دارد با دیگران به اشتراک بگذارد. هر کاربر این امکان را داشت که در میان فایل‌های به اشتراک گذاشته شده توسط کاربران مختلف به جست‌وجوی موسیقی مورد نظر خود بپردازد و پس از یافتن آن شروع به دریافت فایل کند. همچنین این امکان وجود داشت که کاربران عضو این نرم‌افزار به گفت‌وگو با یکدیگر نیز بپردازند. کاربران می‌توانستند تنها با داشتن بخشی از نام آهنگ، نوازنده یا خواننده آن، فایل مربوط را جست‌وجو کنند و آن را روی هارددیسک فرد دیگری در گوشه دیگری از دنیا بیابند و آن را دریافت کنند.

غوغای گروه متالیکا و نپستر از جنبه‌های مختلفی اهمیت دارد. در وهله اول، موفقیت این گروه در جلوگیری از فعالیت یک شبکه غیرقانونی اشتراک‌گذاری و دانلود فایل‌های موسیقی MP3 موجب پدید آمدن صنعتی جدید شد که سردمدارش استیو جابز و iTunes و iPod هستند. همچنین، راه برای افرادی دیگر که بتوانند از حقوق مالکیت معنوی خود دفاع کنند و شبکه‌های غیرقانونی دیگری روی اینترنت بسته شود؛ هموار شد.

منتقدین نپستر می‌گفتند که این شرکت دزدی کرده است. هر چند که دوستداران موسیقی عاشق نپستر بودند.

اما به موازات این اتفاق‌ها، بسته شدن نپستر موجب به وجود آمدن شبکه‌های توزیع موسیقی دیجیتال آنلاین دیگری شد. تا پیش از نپستر، نوجوانان علاقه‌مند موسیقی و جوانان پرشور فقط می‌توانستند به طور غیرقانونی کاست‌های موسیقی را توزیع و منتشر کنند که تعدادشان محدود بود و عده بسیار زیادی بودند که در سودای شنیدن یک آهنگ یا قطعه‌ای از گروه مورد علاقه‌شان در سراسر جهان می‌سوختند. اما نپستر راهکاری پیش پای این افراد گذاشت تا بتوانند آهنگ‌های مورد علاقه‌شان را با یکدیگر تبادل کنند و هر آهنگی را که دوست دارند، بارها و بارها بشنوند یا دانلود کنند، بدون اینکه بخواهند هزینه بدهند. در واقع، نپستر را باید آغازکننده صنعت موسیقی  دانست که اکنون روی اینترنت می‌بینیم. تا قبل از این، فقط کاست و سی‌دی بود و کمتر کسی به فکرش می‌رسید که موسیقی را به صورت صفر و یک روی اینترنت ارائه دهد. نپستر، پتانسیل اینترنت را برای انتشار موسیقی درک کرد و آن را به صورتی ساده در اختیار مشتریان قرار داد. بسیاری از منتقدین امروز بر این باورند که اگر به جای جنگیدن با نپستر، آن را پذیرفته بودیم؛ صنعت موسیقی با بسیاری از مشکلاتی که امروزه با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کند، روبه‌رو نمی‌شد. برخی کارشناسان حتی از این گلایه می‌کنند که چرا زودتر به چنین مدلی برای موسیقی نرسیده بودیم.

به باور منتقدین اگر فعالیت نپستر قانونی و گسترده می‌ماند، فروش قطعات موسیقایی ضبط‌ شده به صفر می‌رسید و انگیزه فعالیت از موسیقیدان‌ها گرفته می‌شد.

 از سوی دیگر، منتقدین نپستر می‌گفتند که این شرکت دزدی کرده است. هر چند که دوستداران موسیقی عاشق نپستر بودند، اما منتقدینش استدلال می‌کردند که این شرکت، اگر به شکل قانونی و در دسترس فعالیت کند و به رشد خود ادامه دهد، دست آخر به ضرر موسیقی‌دوستان خواهد بود. به باور آن‌ها اگر فعالیت نپستر قانونی و گسترده می‌ماند، فروش قطعات موسیقایی ضبط‌ شده به صفر می‌رسید و انگیزه فعالیت از موسیقیدان‌ها گرفته می‌شد؛ بنابراین وجود نپستر به معنای پایان کار جامعه حرفه‌ای موسیقی بود. در این دید‌گاه افراد در روز‌های طلایی نپستر تنها به این دلیل سی‌دی می‌خریدند که چیزی از فعالیت این شرکت نمی‌دانستند یا به اینترنت با پهنای باند گسترده دسترسی نداشتند. منتقدین در داد‌گاه‌ها پیروز شدند و توفان سایبری، نپستر را مچاله کرد و به تدریج کشت. البته، نپستر پس از یک سال توسط شرکت راکسیو خریداری شد و آن را به یک مرکز دانلود قانونی و پولی ترانه‌های موسیقی از اینترنت بدل نمود. گذشت 15 سال از این واقعه، نشان داد که حق با طرفداران نپستر بود. صنعت موسیقی با اینترنت کم‌سو که نشد بلکه رشد کرده و بزرگ‌تر و بزرگ‌تر گردید و به پول‌سازی رسید؛ به طوری که اکنون موسیقی بدون اینترنت قابل تصور نیست. هر خواننده و گروه موسیقایی دوست دارد آهنگ‌هایش زودتر و بیشتر به دست طرفداران و کاربران برسد و در شبکه‌های اشتراک موسیقی دست به دست شود. اگر صنعت موسیقی می‌خواست فقط محدود به همان کاست و سی‌دی می‌شد، هیچ‌گاه پیشرفت کنونی را نداشت. شاید اغراق نباشد که بگوییم سهولت دسترسی به این حجم زیاد از موسیقی روی اینترنت را مدیون نپستر و کار جسورانه‌اش هستیم.

منابع: + و + و + و +