اکسیر معجزه‌آسای سربازان رایش سوم: مت آمفتامین!

سال 1972، هاینریش بل، برنده جایزه نوبل ادبیات شد، اما پیش از اینکه او نویسنده رمان‌ها و داستان‌های کوتاه و نمایشنامه‌هایی شود که برایشان برنده جایزه نوبل شد، وقتی یک جوان بیست و چند ساله بود، در روزهای جنگ جهانی دوم، او یک سرباز در ارتش آلمان بود. در طی نبردها، او در فرانسه، رومانی، مجارستان و بالاخره شوروی خدمت کرد. او در این مدت با خانواده‌اش که مقیم کلن بودند، مکاتبه می‌کرد.

در نامه‌ای که در 20 می سال 1940 برای خانواده نوشت، درخواستی ذکر شده بود:

«نمی‌دانم آیا می‌توانید مقدار بیشتری پرویتین برایم بفرستید یا نه؟»

آن طور که بل توضیح می‌دهد، وقتی یکی از این قرص‌ها، او را مدت‌ها هشیار نگاه می‌داشت، درست مثل اینکه چند فنجان قهوه نوشیده باشد. تأثیر دیگری پرویتین این بود که خوردنش باعث می‌شد که به طور موقت رنج و هراس جنگ را فراموش کند و مدت کوتاهی شاد باشد.

پرویتین در واقع شکل اولیه چیزی است که این روزها به نام مِت افتامین کریستالی یا به زبان عامیانه شیشه می‌شناسیم. ارتش آلمان معتاد این دارو شده بود، آن طور که نشریه اشپیگل در مقاله‌ای می نتویسد، این دارو در زمان محبوبیت‌اش در آلمان  توسط شرکت داروسازی Temmler Werke در دسترس قرار می‌گرفت. خیلی زود فیزیولوژیست ارتش آلمان -اوتو رانکه- متوجه ارزش نظامی این دارو شد:
نه‌تنها با این ترکیب مت آمفتامین جنگاوران و به خصوص خلبان‌ها آلمانی را با نیاز به خواب اندکی هشیار نگاه می‌داشت، بلکه کل ارتش را به صورت کاذب در یک شادی فرو می‌برد. این دارو، داروی ایده‌آلی در شرایط جنگی بود.

درست به همین خاطر این دارو به صورت گسترده‌ای مورد استفاده قرار گرفت، میلون‌های قرص پرویتین در خطوط مقدم نبرد بین سربازان آلمانی توزیع شد، به این دارو لقب شکلات تانکی پیدا کرده و در نیروی هوایی هم به آن نمک خلبان‌هاگفته می‌شد. گفته می‌شود که حتی پزشک هیتلر -تئودور مورل- به صورت داخل وریدی این دارو را به وی تجویز کرده بود. بین آوریل تا جولای سال 1940، بیش از 35 میلیون دوز پرویتین تولید شد و به نظامیان آلمانی داده شد.

به زودی اخبار معجزات «مِت» در همه جا پیچید، نشریات انگلیسی هم در مقاله‌هایی به استفاده نظامیان آلمانی از این قرص معجزه‌آسا اشاره کردند. خیلی زود به صورت آزمایشی متفقین هم به خلبان‌های خود این دارو را دادند. اما آزمایش خیلی زود متوقف شد چرا که با اینکه در مأموریت‌های کوتاه این دارو باعث هشیاری آنها می‌شد، آثار جانبی بدی مثل اضطراب و پرخاشگری و ضعف در قضاوت در طولانی‌مدت در بر داشت.

آلمان‌ها هم متوجه آثار جانبی بد شدند: بعضی از سربازها به خاطر نارسایی قلبی ناشی از مصرف دارو مردند، بعضی‌ها طی مرحله ناراحتی روانی ایجاد شده توسط دارو، دست به خودکشی زدند. بسیاری نیز به دارو معتاد شدند و در مرحله ترک یا خماری دارو قرار گرفتند و علایمی مثل، عرق‌ریزش، گیجی، توهم و افسردگی را از خود بروز دادند.

در اینجا بود که یکی از مقامات بلندپایه پزشکی و بهداشت رایش سوم -لئوناردو کونتی- سعی کرد که استفاده از دارو را محدود کند، تلاشی که ناموفق ماند.

تا سال‌های پایانی دهه 1960، همچنان شرکت داروسازی Temmler Werke به توزیع دارو بین نظامیان آلمان شرقی و غربی ادامه می‌داد، تا اینکه در سال‌های دهه 1970، نخست ارتش آلمان غربی و سپس در سال 1988، ارتش آلمان شرقی، استفاده از دارو را متوقف کرد.

منبع