جرمش این بود که اسرار هویدا می‌کرد! بسته شدن سایت science-fraud

در سایت www.science-fraud.org، صاحب سایت خودش را fraudster به معنی افشا کننده تقلب‌ها  معرفی می‌کرد، می‌گفت که یک دانشمند و زنی است که 100 مقاله در زمینه علوم زیستی و پزشکی نوشته است.

این سایت، مچ محققانی را که در تحقیقاتشان تقلب می‌کردند، می‌گرفت. سایت با وجود فقط شش ماه فعالیت، ‌هزاران طرفدار پیدا کرده بود.

خوانندگان سایت اطلاعات با اطلاعاتی که برای او ارسال می‌کردند، پرده از تخلفات علمی دانشمندان زیادی برداشتند که در میان آنها دانشمندان مشهوری هم دیده می‌شدند. این سایت بیشتر، روی دستکاری تصاویر مقالات تمرکز داشت و تبدیل به یک ویکی افشاکننده شده بود.

اما هفته قبل، هویت جناب fraudster فاش شد،‌ معلوم شد که او یک زن نیست، بلکه مردی به نام پاول بروکس است که یک زیست‌شناس معتبر و محترم با تحقیات بسیار در زمینه میتوکندری است. او در دانشگاه روچستر نیویورک فعالیت می‌کند.

هنوز مشخص نیست که چگونه هویت او مشخص شده است،‌ چیزی که معلوم شده است، این است که یک فرد، هویت بروکس را با ایمیل‌هایی به دانشمندان دیگر و مقامات دانشگاه اطلاع داده است. فرد ناراضی از کارهای آقای بروکس، از یک آدرس ایمیل جی‌میل ناشناس استفاده کرده بود.

بروکس در سایت، تأیید کرده است که خودش بوده است که science-fraud را راه انداخته است، او مجبور شده است که کلیه پست‌های این سایت را پاک کند.

کار بروکس در سایتش البته با اعتراف خودش، خالی از اشتباه نبود، چون او همه دستکاری‌های عکس‌ها را، حتی آنهایی را که به منظور تقلب انجام نشده بودند و مثلا برای بهبود کیفیت عکس‌ها و مشخص شدن منظور نگارندگان صورت گرفته بودند، را در سایت به صورت تقلب علمی جلوه می‌داد.

به خاطر همین اشتباه خیلی محق هستند که از او شکایت کنند و او خودش فکر می‌کند تعداد این افراد به بیش از 100 نفر برسد.

رؤسای آقای بروکس، از چنین دردسری خوشنود نیستند، آنها به آزادی بیان احترام می‌گذارند، اما حواشی‌ای را که برایشان ایجاد خواهد شد، دوست ندارند.

انگیزه اصلی آقای بروکس برای راه‌اندازی سایت science-fraud این بود که تلاش‌هایش برای تصحیح اشتباهات مقالاتی که مشاهده می‌کرد، بی‌ثمر می‌ماند. معمولا مدیران نشریات، از او می‌خواستند که اجازه بدهد، نامش به عنوان کسی که به صحت مقالات، اتهام وارد آورده، ‌مطرح شود و این چیزی بود که عملا بروکس را با دانشمندان و همکارانش رو در رو قرار می‌داد.

بروکس تخمین می‌زند که در سایتش 100 مورد  را مطرح کرده بود، حدودا 10 – 12 عدد از این مقالات بعد از افشاگری او تصحیح شدند یا کلا حذف شدند.

ویرایش و دستکاری تصاویر استفاده شده در مقالات یک چیز معمول است، ژورنال Cell Biology تخمین می‌زند که تنها در یک درصد این دستکاری‌ها، دستکاری تصاویر با هدف تقلب صورت می‌گیرد. در 25 درصد مقالات، گرچه میزان ویرایش تصاویر، ‌ناقض قوانین مجله است، ولی باعث خدشه وارد آمدن به صحت علمی مقاله و نتایج آن نمی‌شود. در این موارد معمولا مسئولان مجله از نویسندگان می‌خواهند که تصاویر اصیل‌تری را مجددا ارسال کنند.

حالا آقای بروکس منتظر است که ببیند شکایتی از او صورت خواهد گرفت با نه. او عقیده دارد گرچه فعالیت سایتش متوقف شده است، اما نیاز به یک تشکیلات ناشناس مرور مقالات علمی بعد از انتشار، هنوز وجود دارد.

منبع: شماره 11 ژانویه مجله ساینس