آخرین شفق آتلانتیس

نویسنده مهمان مسعود زمانی: پدیده جوی شفق قطبی،  از هر منظری که نگریسته شود، چه علمی و چه زیباشناختی، به گفته آنانی که از نزدیک شاهد آن بوده‌اند، پدیده‌ای بی‌نهایت اثرگذار است. در اساطیر نروژی شفق قطبی را انعکاس نور خورشید از زره و کلاهخود والکری‌ها (الهه‌هایی که تعیین می‌کردند چه کسانی در جنگها کشته می‌شوند و نیمی از جنگجویان مُرده را به بارگاه خود می‌بردند) در هنگامه انجام ماموریت خود می‌دانستند. تقریباً کمتر بخشی از اساطیر دیگر کشورهای اسکاندیناوی باقی مانده است که متأثر از شفق قطبی یا همان Aurora نباشد.

شفق‌های قطبی اکثراً در قطب شمال رخ می‌دهند، هرچند که احتمال رخ دادن آن در دیگر نقاط از جمله قطب جنوب نیز وجود دارد. در مورد ریشه و دلیل ایجاد شفق قطبی از دیرباز بحث‌ها و تئوری‌های فراوانی وجود داشته، ولی بر اساس نظریه‌های که امروزه مورد قبول همگان است، این پدیده در اثر برخورد بادهای خورشیدی -که موج‌هایی بسیار بزرگ از امواج الکترومغناطیس هستند- به جو پیرامونی منتهی‌الیه شمالی کره زمین ایجاد می‌شود، که میدان مغناطیسی آن کمتر بوده و اجازه ورود آن موج‌ها را می‌دهد، حال این موج‌ها الکترومغناطیسی گازهای رقیق «یون‌کُره» (یونوسفر)، را یونیزه کرده و همانند آنچه در لامپهای فلورسنت رخ میدهد، گازهای فوق آسمان را درخشان می‌کنند. این درخشندگی شدت و ضعف دارد.

مشاهدات چندین ساله آشکار ساخته‌اند که دوره‌های زیادی ماکزیمم شفقهای قطبی بطور مرتب در 11.5 سال تکرار می‌شوند. در طول این مدت، شماره شفقهای قطبی نخست سال به سال کاهش می‌یابد و سپس شروع می‌کند به زیاد شدن تا مقدار آن در 11.5 سال از نو به ماکزیمم می‌رسد. همانطور که مشخص است سیکل آن از دوره‌های طوفانهای خورشیدی تبعیت می‌کند.
این نورهای زیبا یکی از سوژه‌های همیشگی عکاسان و فیلمبرداران بوده و خواهد بود. برخی عکس‌های تهیه شده به قدری حیرت آور هستند که مخاطب در واقعی بودن آنها شک می‌کند. مایکروسافت، تم «آئورا»ی ویندوز ویستا را یکی از بزرگترین جذابیتهای بصری آن قرار داده بود و فضای سورئال خلق شده توسط آن تم، تقریباً هر مخاطبی را شگفت‌زده می‌کرد.

تاکنون از زاویه‌های مختلفی از این پدیده عکس‌برداری شده، ولی یکی از خدمه خوش ذوق ایستگاه فضایی بین‌المللی با باز گذاشتن شاتر دوربین خود (روش پرتوگیری طولانی) عکس منحصر به فردی از این پدیده جوی در بالای اقیانوس منجمد شمالی ثبت کرده است.

برای دیدن نمای بزرگ‌تر عکس، کلیک کنید.

این عکس در 25 تیر ماه گرفته شده و در گوشه بالای سمت چپ آن صفحات سلول‌های خورشیدی ایستگاه، به وضوح قابل رؤیت هستند. در وسط عکس، بازوی روباتیک فوق‌العاده توانمند شاتل آتلانتیس را می‌بینید که در بالای آن ماه، به خوبی قابل تشخیص است. بال سمت چپ شاتل آتلانتیس و همچنین درب قسمت محموله‌های آن نیز مشهود است.

پی‌نوشت: شاتل آتلانتیس در روز 30 تیر برای همیشه به زمین بازگشت و آخرین مأموریت خود را به اتمام رسانید. شاتل آتلانتیس پس از طی بیش از 192 میلیون کیلومتر در 33 ماموریت، دیگر شاهد چنین صحنه‌هایی نخواهد بود و هم اکنون در استراحتگاه همیشگی خود در پایگاه فضایی کندی فلوریدا، دوران بازنشستگی خود را طی می‌کند.

منابع: دانشنامه رشد – ویکی‌پدیا – 30na.net – تک‌کرانچ