مرگ به خاطر شوک سپتیک

داستان مرگ یک مدل مشهور 20 ساله برزیلی به نام «ماریانا بریدی دی کوستا» Mariana Bridi da Costa که روز شنبه این هفته بعد از ابتلا به عفونت ادراری ناشی از «سودوموناس ائروژینوزا» درگذشت، این هفته به بسیاری از وبلاگ‌ها و سایت‌های خبری راه یافته است. مشهور بودن نسبی بیمار درگذشته، باعث درگرفتن بحث‌های جدی در مورد مقاومت دارویی و آنتی‌بیوتیکی شده است.

گرچه انبوهی از سایت‌های خبری و وبلاگ‌های مشهوری مانند huffington post خبر را منتشر کرده بودند، اما در این میان وبلاگ یک پزشک یعنی وبلاگ kevinmd توانسته ، مسئله را ساده‌تر و علمی‌تر از بقیه و از زاویه پزشکی بررسی کند. منبع این پست هم عمدتا همین وبلاگ است:

بریدی دو کوستا که دوبار به نمایندگی از برزیل در رقابت‌های Miss World شرکت کرده بود و یک بار هم چهارم شده بود، روز 30 دسامبر این خانم به بیمارستان رفت، تشخیص سنگ کلیه برایش گذاشته شد، احتملا اولتراسونوگرافی، عکس ساده یا سی‌تی‌اسکن در این هنگام تشخیص پزشکان را تأیید کرده بود و باز به احتمال زیاد در آن روز آزمایش ادرار هم از این خانم انجام شده بود.

درمان سنگ کلیه، عمدتا شامل مایع‌درمانی و کنترل درد است. معمولا بر اساس اندازه و محل سنگ با یک اورلوژیست مشاوره می‌شود تا سنگ، با عمل جراحی خارج شود یا با شیوه‌هایی مثل امواج تنشی (سنگ شکن)، شکسته شود. درمان آنتی‌بیوتیکی به جز موارد پیچیده سنگ دستگاه ادراری جزو درمان معمول نیست.

بیمار، بعد از تشخیص مرخص شد، ولی روز سوم ژانویه مجددا به بیمارستان بازگشت، این بار او بیماری بسیار جدی‌تری داشت: شوک سپتیک.

شوک سپتیک یک بیماری تهدید کننده زندگی است، در این بیماری عفونت در خون منتشر می‌شود، فشار خون پایین می‌آید، طوری که مایع‌درمانی داخل وریدی پاسخ نمی‌دهد و به خاطر ناکفایتی جریان خون، اعضای متعددی آسیب می‌بینند.

بیماران دچار این نوع شوک، به شدت بدحال هستند و به مایع‌درمانی داخل وریدی و تجویز آنتی‌بیوتیک‌های وسیع‌الطیف نیاز دارند. در مورد خانم بریدی دی کوستا، میکروارگانیسم مسئول عفونت، باکتری‌ای به نام «سودومونا ائروژینوزا» بود.

روز 23 ژانویه به خاطر انتشار عفونت، پزشکان مجبور شدند که دست و پای این بیمار جوان را قطع کنند، چند روز بعد هم بیمار درگذشت.

سودومونا، یکی از مهاجم‌ترین باکتری‌هاست، به بسیاری از آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم است و به علاوه سریعا جهش پیدا می کند و نسبت به آنتی‌بیوتیک‌های جدید مقاوم می‌شود. معمولا برای اطمینان از ریشه‌کنی آن، باید بیش از یک نوع آنتی‌بیوتیک تجویز شود .

10 درصد عفونت‌های بیمارستانی در ایالات متحده ناشی از همین سودومونا است. باکتری از راه‌های مختلفی منتقل می‌شود، مثلا گذاشتن یک کاتتر ادراری یا انجام اعمال اورلوژیک مثل سیستوسکوپی می‌تواند باعث انتقال عفونت شود.

به نظر می‌رسد در این مورد خاص، باکتری قبلا در دستگاه ادرای تناسلی بیمار کلونیزه شده بود و بعد بیماری با صعود باکتری به بالا، به کلیه و سپس جریان خون رسیده باشد. ورود باکتری به خون در مرحله بعد باعث، پاسخ‌های التهابی، ایجاد لخته‌های خونی، سد شدن جریان خون اندام‌ها و گانگرن شدن آنها می‌شود.

پیش‌آگهی بیمارانی که دچار شوک سپتیک می‌شوند پایین است و حتی با اقدامات درمانی خوب هم میزان مرگ و میر 40 تا 50 درصد است. گرچه برخی از منابع درمان نادرست اولیه را در مرگ این بیمار، مسئول می‌دانستند ولی باید خاطرنشان کرد که حتی اگر در مراجعه اولیه این بیمار سپیروفلوگزاسین که یک داروی معمول برای درمان عفونت دستگاه ادرای به ایشان تجویز می‌شد از آنجا که سودومونا به این دارو مقاوم است، تغییری در سیر بیماری رخ نمی‌داد.

این داستان با بار تبلیغاتی نسبتا بالایی که دارد، هشداری است در مورد شایع شدن عفونت‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک مثل استاف طلایی مقاوم به متی‌سیلین MRSA یا کلستریدیوم دیفیسیل.

تجویز نابجای آنتی‌بیوتیک یکی از عوامل شایع شدن مقاومت باکتری هاست. بنابراین دفعه دیگر که به خاطر سرماخوردگی به پزشک مراجعه می کنید، مورد خانم بریدی دی کوستا را به یاد بیاورید و از پزشک درخواست نکنید که بی‌جهت آنتی‌بیوتیک برایتان تجویز کند. کمی صبور باشید و به درمان درست بیشتر از برطرف شدن آنی درد بها بدهید.